etnisch profileren – discriminatie of effectief schaarse middelen inzetten

Voorpagina nieuws, de belastingdienst is schuldig aan etnisch profileren. Ruim 11.000 mensen met een dubbele nationaliteit zijn door de Belastingdienst strenger gecontroleerd dan andere Nederlanders. De tweede nationaliteit was een officieel selectiecriterium om te bepalen of er een verhoogde kans was op fraude.

Renske Leijten van de SP eist al langer dat er een strafrechtelijk onderzoek komt omdat onderscheid maken op grond van ras, geslacht, afkomst en leeftijd bij wet is verboden. Dat is zeker waar. Maar waarom overtreedt de Belastingdienst dan toch de wet?

De belastingdienst is zeker niet de enige die het nieuws haalt met etnisch profileren. Ook de politie komt regelmatig aan bod. Willekeurige aanhoudingen op basis van ras is verboden. Daarentegen zijn aanhoudingen van een oude vrouw met boodschappen wagen toch minder waarschijnlijk dan een persoon in een BMW. Dat moet ergens mee te maken hebben.

Ook de SP doet aan profilering. Zoals elke organisatie moeten schaarse middelen worden ingezet om een zo groot mogelijk resultaat te behalen. Voor de SP is dit bijvoorbeeld een media campagne en hiervoor is slechts een beperkt hoeveelheid geld beschikbaar. Voor een goede marketing/ communicatie campagne is een duidelijk profiel van het publiek essentieel. Ik heb namelijk nog geen SP campagne meegemaakt in Bloemendaal of Wassenaar. Een profiel kan uit vele aspecten bestaan zoals leeftijd, sekse, hoogte inkomen, hoogte opleiding, postcode gebied etc etc. De aspecten zijn eindeloos, waar het om gaat is die aspecten te kiezen die een zo goed mogelijk campagne resultaat weet te boeken. Zie meer voor profiel beschrijvingen van bijvoorbeeld groenlinks. Het mag duidelijk zijn dat voor de verkoop van boeken een ‘ander marktsegment’ wordt aangeboord dan voor het rekruteren van nieuwe soldaten voor het leger of voor de verkoop van mobiele telefoons. Hiervoor bestaat een hele industrie van marketing en reclame bureaus. Facebook en Google zijn absolute marktleiders op dit gebied. Die kunnen zelfs voorspellingen maken (verbanden leggen) wanneer mensen een huis gaan kopen, gezonde voeding kopen of een baby verwachten. Hierop kunnen klanten van Facebook en Google dan hun campagne op richten. Het zelfde geldt voor kranten (Telegraaf voor de rechtse lezer, de Volkskrant voor de hoger opgeleide lezer etc).

Zelf verkoop ik gezonde voeding (superfoods) en het profiel van de koper is 80% vrouw, hoog opgeleid, betere buurt (postcode) doet aan aan yoga en stemt overwegend links. Dat profiel heb ikzelf niet bepaald, dat haal ik uit mijn feitelijke verkoop gegevens. Overtreed ik nu de wet door mijn reclame op vrouwen als doelgroep te richten (onderscheid op sekse)? Ik kan het ook op mannen richten of op laag opgeleiden, maar dan verkoop ik minder van mijn product. Dus mijn dure reclame geld wil ik zo effectief mogelijk inzetten in de hoop op een zo groot mogelijke verkoop. Hetzelfde geldt voor de SP van Renske Leijten, ook de SP heeft een gelimiteerd budget voor campagnes en zal die daar in zetten waar het meest effectief blijkt te zijn. De belastingdienst is niet anders. Ook die wilt met zo min mogelijk belasting geld (publiek geld) zo veel mogelijk fraude opsporen.